Biyoetiğin Temelleri
Robert M. Veatch
Türkçe’de biyoetik/biyomedikal etik alanındaki nitelikli kaynak eser sayısı son derece az. Bu nedenle, HAYAD ve Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıp Tarihi ve Etik Anabilim Dalı’nın işbirliği doğrultusunda Robert M. Veatch’in Biyoetiğin Temelleri adıyla Türkçe’ye kazandırılan bu kitabın Türkiye’deki biyomedikal etik alanına önemli bir katkı yapmasını bekliyoruz.
Kitapta biyoetikte tüm temel başlıklar sistemli bir biçimde inceleniyor. Etik alanındaki farklı inceleme düzeylerinin (Olgular, kurallar ve haklar, normatif etik ve metaetik düzeyleri) özetlendiği ilk bölüm, aynı zamanda kitabın geri kalanındaki konuların ele alınışına ilişkin bir rehber niteliğinde. Ülkemizdeki etik tartışmalarının pek çoğunun kurallar ve haklar düzeyinden daha öteye gidemediği düşünülürse, yalnızca bu ilk bölümün içeriği bile son derece önemli. Adı geçen dört farklı düzeyin kapsamlı bir biçimde özetlendiği bir tablo, kitabın hem ön, hem de arka kapağının iç yüzünde yer alıyor ve kitabın sonraki bölümlerinde yer alan konular da yine bu tabloya atıfta bulunularak tartışılıyor.
Girişi bölümünün ardından, ikinci bölümde Hipokrat Yemini’nin içeriği eleştirel bir gözle değerlendiriliyor, bunu; ölümün tanımı, yaşamın hangi noktada başladığına ilişkin tartışmalar ve bu tanımlar doğrultusunda kürtaj uygulamaları, insan olmayan canlıların –hayvanların – ahlaki konumuna ilişkin tartışmalar izliyor. Dördüncü ve beşinci bölümlerde hekim-hasta ilişkisinin temel başlıkları (paternalizm ve yarattığı sorunlar, tıbbi gizlilik, aydınlatılmış onam, hastalara gerçeğin söylenmesi gibi…) ele alınırken, altıncı ve yedinci bölümler öldürmekten kaçınma ilkesine ve ölmekte olan hastalar ilişkin karar verme süreçlerinin incelenmesine ayrılmış. Sekizinci bölümde sağlık hizmetinde kaynakların adil paylaşımına ilişkin sorunlara ek olarak organ nakli ile sağlık bilimlerinde insanlar gönüllüler ile gerçekleştirilen araştırmaların etik boyutlarına da yer verilmiş. Dokuzuncu bölümde genetik teknolojinin kullanımı ile gündeme gelen etik sorunları incelenirken, onuncu ve on birinci bölümlerde ise kuramsal boyuta ilişkin tartışmalara dönüş yapılarak ilkeler arasındaki çatışmaların çözülmesine ilişkin yöntemler ve biyoetikteki önemi açısından erdemler kuramı ele alınmış.
Tüm bölümlerin sonunda zengin bir kaynakça yer alıyor; kitabın sonundaki eklerde ise Hipokrat Yemini metnine ve Amerikan Tıp Birliği’nin Tıp Etiği İlkeleri de yer verilmiş.
katkılarından dolayı